سنگواره

سنگواره یا فُسیل که از لغت Fossilis از زبان لاتین  کلاسیک گرفته شده که به معنای واقعی کلمه «به دست آمده از حفاری» هست) به بازمانده‌های کانی‌شده جانوران و گیاهان یا بازمانده‌های دیگر مثلآ ردپا گفته می‌شود. فرایند سنگواره‌شدن فرایندی کم‌اتفاق است زیرا کانی های طبیعی معمولاً تجزیه شده و دوباره وارد چرحه مواد می‌گردند. برای اینکه یک سازواره (ارگانیسم)، سنگواره شود می‌بایست روی آن هرچه سریعتر با مواد رسوبی پوشیده شود. سنگواره‌ها و روند سنگوارگی انواع گوناگونی دارند. سنگواره‌ها معمولاً از خود مواد بازمانده از سازواره تشکیل شده‌اند، ولی هستند سنگواره‌هایی که تنها شامل اثر و رد یک سازواره مثلآ رد پای یک دایناسور یا خزنده می‌شوند. به اینگونه سنگواره‌ها، سنگواره‌های ردّی می‌گویند. دانش بررسی سنگواره‌ها دیرین شناسی نام دارد.

از مناسب‌ترین مکان‌ها برای تشکیل سنگوارها می‌توان به حاشیه دلتاها و پیرامون کوه‌های آتشفشانی قدیمی که خاکستر از آنها متصاعد می‌شود و دریاهای کم عمق و یخچال‌ها و باتلاق‌ها نام برد. بیشتر دانشمندان معتقدند که فسیل‌ها در دریاهای قدیمی قرار داشته‌اند و در بین مواد رسوبی قرار گرفته‌اند و در اثر فشار و گرمای زیاد، به این شکل درآمده‌اند.

از آثار سنگوارها برای اثبات نظریه‌های زمین‌ساخت ورقه‌ای و تکامل تدریجی استفاده شده‌است. در علم زمین‌شناسی مطالعه دانشگاهی فسیلها در دو مبحث گیاهی و جانوری است که هر کدام به دوبخش بزرگ‌سنگواره‌ها و ریزسنگواره‌ها تقسیم شده و براساس ان مطالعه می‌شود. فسیل یا سنگواره رامی توان از مهم‌ترین منابع اطلاعات دربارهٔ گذشتهٔ انسان‌ها است. دانشمندان می‌گویند نباید تمام فسیل‌های یک منطقه را جمع‌آوری کرد.